آشنایی با انواع کنتور آب

فهرست مطالب

1 کنتور آب چیست؟

کنتور آب چیست؟

برای اندازه گیری میزان سیال در حال جریان از یک مسیر بسته (مانند خط لوله) یا مسیر باز (مانند کانال) با سطح مقطع مشخص ،میتوان از وسایل و تجهیزات گوناگونی استفاده نمود. در برخی از این وسایل حجم سیال در حال جریان بطور مستقیم خوانده می شود و در برخی دیگر پس از اندازه گیری دبی سرعت و یا وزن سیال حجم آن با تقریب خوبی تخمین زده می شود.

طبق تعریف استاندارد 1OIML R 49 = ۲۰۰۰ کنتور آب

کنتور آب وسیله ای است که برای اندازه گیری مداوم، حفظ و نشان دادن حجم آب عبوری از یک مسیر بکار می رود .

انواع لوله ها و کاربردهای آنها- قسمت اول

انواع لوله ها و کاربردهای آنها- قسمت دوم

قسمتهای تشکیل دهنده کنتور آب

۱ـ بخش اندازه گیرنده

۲ـ بخش شمارنده

۳ـ بخش نمایش دهنده

بخش اندازه گیرنده کنتور آب قسمتی است که وظیفه تبدیل حجم، دبی، سرعت یا وزن آب عبوری به علائم یا سیگنال های قابل شمارش را بر عهده دارد. این سیگنالها از طریق مکانیکی و یا الکترونیکی به قسمت شمارنده منتقل و پس از شمارش و پردازش، نتایج حاصل از قسمت نمایش دهنده قرائت می گردد.

هر یک از بخشهای فوق می تواند در یک محفظه مجزا و یا اینکه هر سه آنها در محفظ های مشترک جاسازی شوند.

انواع کنتور آب

بطور کلی با توجه به شیوع و نوع مکانیزم اندازه گیری، انواع کنتور آب را میتوان در چهار گروه اصلی زیر دسته بندی نمود.

کنتورهای مکانیکی
دبی سنج های مخصوص
دبی سنج های استباطی
کنتورهای مقداری

کنتورهای مکانیکی

کنتورهای سرعتی (توربینی)
توربین عمودی
تک افشانه (Single Jet)
چند افشانه (Multi Jet)
توربین افقی نوع ولتمن
کنتورهای حجمی
جابجایی مثبت
پیستون نوسانی (Oscillating Piston)
رفت و برگشت (Reciprocating Piston)
مارپیچی (Helix)
دیسک چرخشی (Nutating Disk)
چرخ بیضی (Oval Wheel)

یکی از متداولترین انواع کنتور آب برای اندازه گیری مستقیم حجم آب مصرفی و محصول عمده شرکتهای بزرگ کنتور ساز دنیا کنتورهای مکانیکی می باشد. در این کنتورها از یک جزء تشخیص دهنده جریان نظیر پروانه یا پیستون متحرک استفاده می گردد که میزان حرکت و جابجایی آن متناسب و متأثر از حرکت سیال بوده و با انتقال حرکت از این قطعه و از طریق محور مرکزی به شمارنده، میزان حجم آب عبوری اندازه گیری و ثبت می شود. انتقال حرکت پروانه و یا پیستون به شمارنده هم بصورت چرخ دندهای (نوع گیربکسی) و هم بصورت تلفیقی از درگیری دو آهنربای دائمی و تعدادی چرخ دنده (نوع مغناطیسی) امکانپذیر است.

در کنتورهای نوع گیربکسی چنانچه کلیه قطعات داخلی، با آب در تماس باشند نوع تر و اگر به جز بخش شمارنده بقیه قطعات با آب در تماس بوده نوع نیمه خشک و اگر فقط پروانه با آب در تماس باشد (مانند کنتورهای مغناطیسی) نوع خشک نامگذاری می شوند.

مزیت کنتورهای مغناطیسی نسبت به کنتورهای گیربکسی کاهش میزان تماس قطعات داخلی با آب، رسوب املاح موجود در آن و در نتیجه جلوگیری از خرابی کنتور در اثر گیرکردن قطعات داخلی می باشد. اما مواردی نظیر تأثیر میادین مغناطیسی خارجی روی عملکرد کنتور، بروز پدیده قطع اتصال درآهنرباهای دائمی و یا جذب برادههای فلزی احتمالی موجود در آب، از معایب این نوع کنتورها است. بسیاری از شرکتهای معتبر کنتورسازی با طراحی اصولی و تعبیه حلقه ضد مغناطیس و استفاده از آهنرباهای دائمی مناسب و دقیق اشکالات مذکور را در محصولات تولیدی خود مرتفع نمودهاند.

کنتورهای مکانیکی نوع سرعتی

در کنتورهای سرعتی، جزء تشخیص دهنده جریان، توربین یا پروانه ای است که در مسیر آب قرار گرفته و توسط نیروی ناشی از حرکت آ ب بطور آزادانه دوران می کند بواسطه حرکت پروانه، حجم آب عبوری از کنتور اندازه گیری می شود. طراحی پروانه و محفظه مربوطه به گونه ای است که بین چرخش پروانه و سرعت جریان سیال تناسب مستقیم برقرار می گردد. در این کنتورها چنانچه محور توربین در امتداد مسیر جریان سیال قرار گیرد کنتور را توربین افقی و اگر محور مذکور بر مسیر جریان سیال عمود باشد کنتور را توربین عمودی می نامند. کنتورهای توربین افقی معمولا در سایزهای بالا (حجیم) و نوع توربین عمودی در سایزهای پایین (کنتورهای خانگی) بکار گرفته می شود.

در صورتی که آب از چند روزنه به پروانه برخورد کند، کنتور چند افشانه و اگر از یک جهت به پروانه برخورد نماید تک افشانه نامیده می شود. کنتورهای تک افشانه نسبت به کنتورهای چند افشانه در سرعتهای کمتر آب شروع بکار می کنند. در صورتی که کنتورهای چند افشانه مقاومت بیشتری نسبت به ضربات دینامیکی از خود نشان می دهند.