اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ استفاده از آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن

۱- کلیات :

آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن لازم است  به طور مطمئن وجود مونواکسید کربن را  تحت شرایط کاربردی مشخص و در محیط های مسکونی را اعلام نماید.

سیستمهای آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن که در کاربردهای خانگی مورد استفاده قرا می گیرند باید حداقل هر ۳ سال یکبار توسط تکنیسین واجد شرایط تست شود. آشکارساز های مونواکسید کربن باید طبق دستورالعمل هایی که توسط سازنده چاپ شده تست شوند.

این دستگاه ها باید در زمانی که سیگنال “پایان عمر” فعال می شود، یا تاریخی که سازنده برای تعویض تعیین کرده است، و یا زمانی که دستگاه در تست عملکرد رد شود، جایگزین شوند. برای دستگاههایی که با برق شهر تغذیه می شوند، بایستی منبع تغذیه ثانویه ظرفیت تامین انرژی لازم را برای کارکرد دستگاه برای حداقل ۲۴ ساعت در شرایط بدون هشدار را داشته باشد و پس از این بازه زمانی نیز باید توانایی راه اندازی سیستم آشکارساز و تمامی ابزار هشدار دهنده متصل به آن را برای ۱۲ ساعت داشته باشد. با این وجود اگر آشکارساز تحت کنترل مرکز مانیتورینگ باشد، بازه زمانی ۱۲ ساعته قابل کاهش به ۵ دقیقه می باشد. دستگاه هشدار دهنده نشت گازی که با برق شهر تغذیه می شوند بایستی فاقد سوئیچ قطع برق باشد. برای دستگاههایی که با برق شهر تغذیه می شوند، لازم است که منبع تغذیه ثانویه وجود داشته باشد. در سیستمهایی که منبع تغذیه ثانویه آنها باتری است در صورتیکه باتری خارج شود یا اتصالات آن قطع شود باید یک سیگنال هشدار به صدا در آید.

۲- هنگامی که آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن مطابق دستورالعملهای سازنده در وضعیت کاری خود نصب شده است، نمایشگرهای آن باید قابل رویت باشند.

• دستگاه باید دارای هشدار دهنده شنیداری باشد.

سیگنال صوتی تولید شده در فضاهای مخصوص استراحت و خواب باید بتواند حداقل سطح صدایی با قدرت ۱۵ دسیبل بالاتر از میانگین سطح صوت محیط و یا ۵ دسیبل بالاتر از بیشینه سطح صوت محیط برای حداقل ۶۰ ثانیه تولید کند.
سیگنالهای هشدار مربوط به وجود گاز مونواکسید کربن باید با صدای سایر سیگنالهای دستگاه متفاوت باشند.
در صورت اتصال آژیر به آشکارسازهای مونواکسید کربن، لازم است که آژیر و آشکارساز مربوط به یک کارخانه سازنده باشند. مگر اینکه تاییدیه آزمایشگاه معتبر مبنی بر سازگاری بین دو برند متفاوت وجود داشته باشد.
عملکرد آشکارسازهای مونواکسید کربن و آژیرهای مربوطه نباید موجب فعال شدن آژیرهای اعلام حریق و یا کنترل پنلهای سیستم اعلام حریق و یا ایستگاههای نظارتی آتشنشانی و حفاظتی شوند.اگر موقعیت اتاق خوابها به گونهای باشد که صدای هشدار آشکارساز به خوبی شنیده نشود، و همچنین اگر محیط نویزی بوده و سر و صدای محیط بیرون و یا محیط داخل مانع از رسیدن صدای هشدار به داخل اتاق خواب شود، لازم است که در هر اتاق یک آشکارساز یا یک آژیر نصب شود.
آشکارسازهای نصب شده در محیطهایی که افراد دارای ضعف شنوایی حضور دارند باید مجهز به اخطارهای دیداری در مکانهای قابل رویت باشند.

• اگر یک بار آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن فعال شود برای غلظت بالای ۵۰ppm مونواکسید کربن، باید حالت هشدار به حالت فعال باقی بماند.

اگر دستگاه آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن قابلیت ریست کردن را نداشته باشد به این معناست که هنوز در محیط مونواکسید کربن در سطح هشدار وجود دارد.

•  همه ابزارهایی که برای تنظیم آشکارساز یا دسترسی به آن استفاده می شود باید به گونه ای طراحی شود که افراد غیر مجاز را ترغیب به دستکاری نکند.

۳- سیگنالهای خرابی :

در حالتی که  قطع اتصال یا اتصال کوتاه شدن دستگاه رخ دهد حسگر دستگاه باید یک سیگنال خرابی ایجاد کند. در این صورت سیگنال خرابی باید به صورت واضح قابل تشخیص و متفاوت از هشدار نشت گاز باشد.

۴- برچسب گذاری و دستورالعملها :

• کلیات :

تمام نوشته های روی دتکتور نشت گاز بسته بندی و کتابچه دستورالعمل باید مطابق با مقررات ملی و یا بین المللی باشد.

• برچسب گذاری :

دستگاه باید دارای برچسب های بادوامی باشد که شامل اطلاعات زیر باشند:

الف) نام سازنده یا فروشنده، علامت تجاری یا نشانه های دیگر جهت شناسایی.

ب)  شماره استاندارد ملی۱۳۱۷۲-۱ و یا استاندارد EN 50291‐۱ و یا استانداردهای معتبر بین المللی

پ) نام دستگاه، شماره مدل (در صورت وجود) و نوع گازی که دستگاه قادر به شناسایی آن است.

ت) شماره سریال یا کد تاریخ ساخت دستگاه.

ث) نوع دستگاه A یا B

ج)  نشانگر حداکثر طول عمر پیش بینی شده برای دستگاه.

چ) برای دستگاههای تغذیه شونده با باتری ، نوع و اندازه باتریهای قابل تعویض.

ح) برای دستگاههای تغذیه شونده با برق شهر، ولتاژ تغذیه الکتریکی و بسامد و بیشینه توان مصرفی.

•  احتیاط ها:

تمام آشکارسازهای گاز باید یک اخطار به صورت برچسب بر روی دستگاه داشته باشد

• کتابچه دستورالعمل :

همراه با دستگاه باید یک بروشور یا کتابچه راهنما ارائه شود. این کتابچه باید به طور کامل و شفاف شامل دستورالعملهای دقیقی باشد که برای نصب، عملکرد ایمن و مناسب، و کنترل دوره ای دستگاه ابه کار می روند. حداقل اطلاعاتی که باید کتابچه دارا باشد به شرح زیر می باشد:

الف)  ولتاژ عملکرد صحیح، بسامد، مشخصات فیوز (در صورت وجود)،و روش اتصال به سیستم برق شهر برای دستگاه های هشدار دهنده ای که با برق شهر تغذیه می شوند شرح داده شود.

ب)  نوع و اندازه باتریهای تعویضی، طول عمر معمولی، دستورالعملهای تعویض باتری و اطلاعات مربوط به شرایط ضعیف بودن باتری برای دستگاهی که با باتری تغذیه می شود لازم است که بیان شود.

پ) راهنمای قرار گرفتن و نصب دستگاه و همچنین اخطار مبنی بر اینکه دستگاه باید به وسیله شخص دارای صلاحیت نصب شود..

ت) اقداماتی که لازم است در زمان هشدار دستگاه انجام شود.

ث) توضیح در مورد تمام هشدارهای (شنیداری و دیداری) دستگاه و دیگر نمایشگرها؛ به علاوه نحوه راه اندازی مجدد دستگاه و وسایل جانبی آن در صورت لزوم قید شوند.

ج) لازم است که لیست مواد، بخارها یا گازهایی که ممکن است بر کارکرد مطمئن دستگاه در کوتاه یا بلندمدت تاثیر بگذارد ذکر شود. به عنوان مثال مایعات تمیز کننده، براق کننده ها، رنگها، بخارات ناشی از پخت و پز و غیره.

چ) هشدار در مورد احتمال خطرات برق گرفتگی یا نقص فنی دستگاه در صورتی که دستگاه دستکاری شود.

ح) طول عمر مورد انتظار دستگاه.

خ)شرایط ایجاد وضعیت هشدار.

ذ) توضیح در مورد محدودیت های کاری دما و رطوبت.

ر)  دستورالعملهای راه اندازی فرایند خودآزمایی دستگاه.

ز) توضیحاتی درباره تاثیراتی که مونواکسید کربن بر بدن انسان دارد با توجه دستگاه آشکار ساز نشت گاز ممکن است مانع  وقوع این تاثیرات شدید بشود و اینکه این دستگاه به صورت کامل ایمنی افراد را در برابر خطرات جدی ناشی از استشمام مونواکسید کربن تضمین نمیکند.

ژ) لازم است در خصوص لزوم اینکه نصب این دستگاه نباید جایگزین نصب، استفاده و نگهداری صحیح وسایل با سوخت فسیلی شامل تهویه کامل و دودکش باشد هشدار داده شود.

• بسته بندی آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن 

بسته بندی دستگاه باید شامل اطلاعات زیر باشد:

هشداری جهت الزام نصب دستگاه توسط افراد متخصص
اطلاعات مناسبی راجع به حمل و نقل و نگهداری

همچنین اطلاعات زیر را نیز در بر بگیرد :

طول عمر مورد انتظار حسگر در صورتی مدت انبار داری روی آن تاثیر داشته باشد و که با طول عمر دستگاه متفاوت باشد باید ذکر شود.

بسته بندی باید به صورت واضح پیغام زیر را نشان دهد:

۵ – توصیه های لازم به کاربران

• منبع تغذیه

نصاب باید به این موضوع تاکید داشته باشد که برای حداکثر ایمنی، دستگاه آشکارساز باید به صورت پیوسته به منبع تغذیه متصل باشد. همچنین باید به این موضوع اشاره شود که اگر خانه برای مدت طولانی خالی از سکنه است، یا هیچ منبع بالقوه تولید مونواکسید کربن در حال حاضر وجود ندارد،هشدار دهنده نشت گازم یتواند در این بازه زمانی خاموش باشد.

• اندیکاتورها

همه علائم سمعی و بصری شامل تفاوت در حین راه اندازی اولیه و عملیات معمول، که توسط آشکارساز می تواند تولید شود ، باید برای کاربر توضیح داده شود. مفهوم تمامی سیگنالهای هشدار خطا، شامل علامت ضعیف شدن باتری، در صورت مرتبط بودن، باید با اقدام بعدی که باید انجام شود، با هم توضیح داده شود.

سیگنال حالت هشدار و هر امکانات ریست کردنی اهمیت ویژه ای دارد و باید به طور کامل به همراه اقدامات توصیه شده توضیح داده شود. همچنین لازم است به کاربر توصیه هایی در مورد تاخیرهای داخلی در عملکرد دستگاه (آشکارساز) چه بین علائم صوتی و بصری، یا بین هشدار صوتی و اقدامات اجرایی داده شود.

• هشدارها

توجه کاربر باید به سمت لیستی از مواد تداخل کننده ممکن ذکر شده در دستورالعمل سازنده با یکدیگر و اثرات احتمالی آنها بر روی حسگر، در کوتاه مدت و دراز مدت جلب شود. اگرچه باید هشداری در مورد اینکه ترکیبات دیگری میتواند در برخی لوازم خاص منزل اتفاق بیافتد که منجر به اثرات مشابهی شود داده شود.باید تاکید شود که غلظت بالای دود تنباکو ممکن است منجر به اعلام هشدار شود. همچنین باید به کاربر در مورد اینکه آشکارساز ممکن است به مختصر انتشار گاز اگزوز (مثلاً در هنگام استارت زدن یک وسیله) نیز واکنش نشان دهد، اطلاع رسانی شود.

• نگهداریاز دستگاه هشدار دهنده نشت گاز

همه روشهای معمول پیشنهادی توسط سازنده (شامل تست) باید توضیح داده شود. باید این آگاهی به کاربر داده شود که آشکارسازی که در طی تست های معمول مردود شود باید به نصاب یا فروشنده عودت داده شده یا تعویض شود.

•  طول عمر دستگاه هشدار دهنده نشت گاز مونواکسید

باید در مورد توصیه های سازنده در مورد طول عمر سنسور به کاربر ، با قرار دادن نشانهای بر روی دستگاه، به شکلی که در حالت نصب نیز قابل رویت باشد، اطلاع رسانی لازم داده شود. در مورد دستگاهی که با باتری تغدیه میشود لازم است در مورد طول عمر مورد انتظار باتری و علامت کم شدن باتری به کاربر اطلاع رسانی شود.

۶ – اقدامات اضطراری

اعمال زیر را در صورتی که هشداردهنده های نشت گاز  منوکسیدکربن سیگنال هشداری را آغاز کند، توصیه می شود به ترتیب  انجام دهید:

آرامش خود را حفظ کرده و همه پنجره ها را باز کنید تا میزان تهویه افزایش یابد (مورد آ را ببینید).

تمام وسایل سوخت سوز خاموش نمایید.

اگر آشکارساز نشت گاز حتی پس از ریست کردن به هشدار دادن ادامه داد، ساختمان را تخلیه کرده و درها و پنجره ها را باز بگذارید، متناوباً به ساختمان وارد شده و آشکارساز را ریست نمایید تا زمانی که هشدار متوقف شود (مورد ب را ببینید).

در ساختمانهایی که چند طبقه هستند و دارای چندین ساکن می باشندحتما اطمینان حاصل نمایید که به تمامی متصرفین در معرض خطر هشدار داده شده است.

برای هر کسی که دچار رنج اثرات ناشی از مسمومیت گاز مونواکسید کربن شده است، کمک پزشکی دریافت نموده و اطلاع دهید که مشکوک به استنشاق منوکسید کربن است.

به یک مرکز تعمیر و نگهداری مناسب لوازم خانگی و یا خدمات پس از فروش تلفن کنید، یا در مواقع لزوم با شماره تماس اضطراری مرکز تامین کننده سوخت (مثلاً شرکت گاز) و سازمان آتش نشانی(۱۲۵) تماس بگیرید، تا منبع انتشار منوکسیدکربن شناسایی و اصلاح شود. مگر اینکه دلیل هشدار به طور واضح نادرست و الکی باشد (مورد پ را ببینید)، مجدداً از وسیله سوخت سوز استفاده نکنید تا وقتی که این وسایل توسط فرد دارای صلاحیت (کارشناس مربوطه) مطابق با مقررات ملی چک و پاکسازی شود.

به علاوه موارد زیر ممکن است عملکردهای توصیه شده در بالا را اصلاح کند و در جایی که مناسب باشد، در زمان نصب آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن باید مورد توجه قرار گیرد.

الف)  شناسایی باید انجام شود که افزایش نرخ تهویه ممکن است تحت شرایط خاص، در حقیقت منجر به سطوح بالاتری از غلظت مونواکسید کربن در فضای سرپوشیده (داخلی) شود . مثالی از چنین موردی در شرایط وجود آلودگی شدید، به ویژه در هوای سرد است. بنابراین ممکن است شرایط فضای باز به عنوان فاکتور راه انداز هشدار آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن شود.

ب) هنگامی که هشدار آغاز شد، متوقف کردن هشدار باید به صورت متناوب انجام شود تا بررسی شود که آیا غلظت منوکسیدکربن به زیر سطح هشدار برگشته است. برای انجام این کار لازم است که هر بار به محل مورد نظر وارد شد، لذا مراقبت شدید باید صورت گیرد تا ریسک فردی حداقل شود.

ت) منبع انتشار منوکسیدکربن دیگری ممکن است نیز وجود داشته باشد که باعث تحریک آشکارساز و اعلام هشدار شده است، به عنوان مثال:

مقدار زیادی گاز شهری- دود تنباکو -انتشار ناشی از دود آتش؛ هشدار ممکن است بر اثر تحریک مواد دیگری نیز باشد. برخی از سنسورهای نشت گاز ممکن است تنها به مواد خانگی مرسوم ، مانند حلال حساس باشند. دستورالعملهایی که توسط سازنده تهیه شده باید مشخص کند که چه موادی ممکن است منجر به اعلام هشدار شود.

ث) شرایط خاص میتواند منجر به قرار گرفتن در معرض انتشار گاز CO از ساختمانهای همسایه شود.

به ویژه در ساختمانهای که چند طبقه و دارای چندین متصرف می باشند. به خصوص مشکلات خاصی ممکن است در شرایطی مثل مکانهایی که دودکش مشترک دارند، و یا دودکشهایی که به صورت استاندارد اجرا نشده اند که میتواند منجر به انتشار مونواکسید کربن از هر جای دیگر ساختمان شود. چنین شرایطی باید در هنگام نصب آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن به طور کامل بررسی شود.

ج) از آنجا که توقف هشدار ممکن است نه به خاطر پایین آمدن سطح مونواکسید کربن محیط، بلکه به خاطر تخلیه باتری باشد، لذا باید در مورد آشکارسازهای دارای باتری مراقبت لازم صورت گیرد. درهنگام ورود مجدد به محل، باید عملکرد صحیح آﺷﻜﺎرﺳﺎز ﻣﻮﻧﻮاﻛﺴﻴﺪ کربن تایید شود. اگر نشانه مناسبی بدست نیامد، ساختمان باید مجدداً تخلیه شده و ابزار دیگری برای بررسی غلظت مونواکسید کربن استفاده شود تا عدم وجود خطر تایید شود. ممکن است این شرایط با تعویض باتری به سادگی محقق شود.