قاتل بیصدا (silent killer)

توسعه تکنولوژی و افزایش کاربرد تجهیزات حرارتی در اماکن و تصرفهای مختلف موجب وقوع حوادث متعددی شده است که جان و مال شهروندان را به خطر انداخته است. برهمین اساس موضوع گازگرفتگی و حوادث مربوط به گاز مونوکسید کربن (CO) در فصول سرد و مناطق سردسیر شیوع بیشتر داشته و مشکلات زیادی را برای شهروندان ایجاد مینماید.

مونوکسید کربن گازی بی رنگ و بی بوست که در اثر اکسیداسیون ناقص تمام سوخت های آلی تولید میشود. اگر کربن یا مواد کربنی با مقدار کافی اکسیژن بطور کامل بسوزد، گاز دی اکسیدکربن (CO₂) و اگر احتراق ناقص رخ دهد، گاز سمی و بی بو مونوکسیدکربن (CO) وارد هوا میشود. مهم ترین منبع گاز مونوکسید کربن دود ناشی از سوخت گاز طبیعی یا سوخت های نفتی از جمله بنزین در موتور اتوموبیل ها و وسایل نقلیه است.

دز محیط منزل این گاز با سوخت ناقص هروسیله شعله دار (نه الکتریکی) مانند اجاق گاز، منقل، بخاری، آبگرمکن، اتوموبیل و موتورسیکلت و…. ایجاد میشود. در این بین وسایل روباز نظیر بخاری و فر خوراک پز و آّبگرمکن نیز از جمله منابع این گازند، ولی با کمک لوله مناسب میتوان گاز ناشی از احتراق را به خارج از منزل هدایت کرد.

مسمومیت با گاز منوکسید کربن

هنگامی که منوکسید کربن استنشاق میشود با عبور از ششها وارد مولکولهای هموگلوبین سلولهای قرمز خون شده co و پیوند بسیار محکمی با اتمهای آهن خون ایجاد میکند. قدرت جذب بین CO و هموگلوبین ۲۰۰ تا ۳۰۰ بار قویتر از هموگلوبین و اکسیژن است گاز با محدود کردن رسیدن اکسیژن به هموگلوبین آنرا محصور و کربوکسی هموگلوبین را تشکیل میدهد. کربوکسی هموگلوبین از انتقال اکسیژن در خون جلوگیری و توانایی سلولهای قرمز خون را تغییر میدهد .در نتیجه بدن دچار کمبود اکسیژن و ضایعه بافتی و در نهایت مرگ میشود مسمومیت با مقدار اندک این گار علائمی شبیه سرماخوردگی دارد تنگی نفس ،سردرد و دل آشوبی مقدار بیشتر استنشاق گاز موجب سرگیجه، گم گشتگی ذهنی ، سردرد شدید، تهوع و ضعف قوای جسمی میشود افزایش بیشتر این گاز سبب بیهوشی ، ضایعات ، ، مغزی دائمی و نهایا مرگ میشود نوزادان، کودکان، زنان باردار افراد با بیماریهای مزمن خونی و تنفسی و سالخوردگان آسیب پذیرترین افراد در برابر این گاز هستند.

خاص ترکیب میشود. علاوه بر میل ترکیبی شدید برای هموگلوبین ، منوا کسید کربن با میوگلوبین عضلات و آنزیمهای

تداخل با عمل سیستم سیتوکروم اکسیداز، اثر سمى اصلی منوکسید کربن قلمداد میگردد.

در نتیجه تجویز اکسیژن هیپر باریک برای درمان مسمومیت شدید با منوکسیدکربن توصیه شده است حتی بعد از آنکه سطح کربوکسی هموگلوبین به طرف نرمال مراجعت کند.

نیمه عمر خونی co در یک شخص که هوای معمولی را تنفس میکند حدود 5-4 ساعت و با اکسیژن 100% به 1.5 ساعت و با اکسیژن هیپرباریک در فشار 3 اتمسفر به 30 دقیه میرسد.

علائم مسمومیت با گاز منوکسید کربن :

علائم مسمومیت با منوکسید کربن میتواند طیف وسیعی از علائم را شامل شود که در بیماریهای مختلفی دیده میشود . متاسفانه بسیاری از این علائم شبیه به سرماخوردگی است و اکثر افراد فکر میکنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شدهاند سعی در خوابیدن میکنند. ابتلای تمام افراد خانواده به علائمی شبیه به آنفلونزا بروز مسمومیت در افراد را نشان میدهد.

۱- سردرد

۲- ضعف جسمانی

۳ سرگیجه و بی قراری

۴ – تهوع و استفراغ

5- خمیازه کشیدن بیش از حد

6- کاهش دید از علائم عمومی مسمومیت ها هستند

7- حالت خواب آلودگی شدید، کسلی ، خستگی و کاهش قدرت عضلانی از جمله علائم مسمومیت در افراد به شمار میروند . چنانچه افراد در این مرحله متوجه چنین علائمی شدند با خارج شدن از فضای آلوده میتوانند از پیشرفت مسمومیت پیشگیری کنند.

پیشنهاد مطالعه: مقابله با مخاطرات گاز مونوکسید کربن

علائم مراحل پایانی و نزدیک به مرگ :

کبودی دست ، دور لبها و نوک انگشتان از علائم پایانی با گاز CO به شمار میروند که در نهایت فرد دچار تنگی نفس شده و فوت میکند.

 گروهای در معرض خطر

تمامی افراد در معرض خطر قرار داردند ولی کودکان ، زنان باردار و سالمندان جزو گروه آسیب پذیر و در معرض خطر بیشتری با منوکسید کربن هستند علائم مسمومیت در آنها سریع و با شدت بیشتری ایجاد میشود . همچنینین غلظت منوکسیدکربن در فضای اتاق در ایجاد مسمومیت بسیار موثر است.

چگونگی برخورد با افراد مسموم شده با گاز منوکسیدکربن :

-۱- فرد مسموم را از محیط آلوده منتقل کنید.

٢ – یقه پیراهن و کمربند و لباسهای تنگ افراد مسموم را باز کنید

۳- در صورت امکان اکسیژن دهی به فرد مسموم شده

۴ – باز نگه داشتن راههای هوایی و تماس با اورژانس ۱۱۵ در مراحل بعدی درمانی باید مورد توجه قرار گیرد.

به یاد داشته باشید که خارج کردن افراد مصدوم از محیط باز و به این افراد از مهمترین اقدامات پیشگیری محسوب میشود.

براساس استانداردهای ارائه شده توسط موسسه اجرایی سلامت و بهداشت (Health and safety Executive) HSE میزان مجاز CO در محیط باید کمتر از ppm50 باشد.

مسمومیت حاد

مسمومیت حاد ناشی از CO از طریق استنشاق(Inhalation) وجود میآید. جذب منو اکسید کربن و علائم ناشی از آن دقیقا به غلظت منو اکسید کربن در هوای دمی، زمان تماس و وضعیت فعالیتی فرد در معرض تماس با  COبستگی دارد.

غلظت   100 ppm: معادل 0.01 درصد در طی تماس 8 ساعته هیچگونه علامتی ایجاد نمیکند در بعضی افراد میتواند خطرات قلبی و عروقی را در سطوح Co Hb بیش از 5% نشان دهد.

غلظت   500 ppm: یعنی 0.05 درصد برای یک ساعت در جریان کار سبک ممکن است علامتی ایجاد نکند یا فقط باعث سردرد سبک و کوتاه شدن تنفس گردد. خون حاوی 20 درصد Co Hb خواهد بود. تماس طولانی با چنین غلظتی یا فعالیت بیش تر باعث میشود تا درصد اشباع هموگلوبین از مونوکسیدکربن به 40 تا 50 درصد برسد که علائم سردرد، تهوع، تحریک پذیری، افزایش تنفس، درد قفسه سینه، کنفوزیون، اختلال قضاوت و غش هنگام افزایش فعالیت همراه است.

غلظت   1000 ppm: یعنی 0.1% باعث فقدان هوشیاری، نارسایی تنفس و مرگ میگردد اگر تماس برای بیش از یک ساعت ادامه داشته باشد. در این صورت خون دارای 50 تا 90 درصد Co Hb  خواهد بود. هیپراکتیویته (بیش فعالی) رفتار عجیب و غریب (bizarre behavior) و تشنج در جریان دوره ریکاوری  (بهبودی) میتواند بروز کنند. میونکروز،نروپاتی، نارسایی کلیوی، پورپورای ترمبوسیتوپنیک (TTP) و نوریت رتربولبار همراه با ادم نورورتینال بعد از مسمومیت شدید با CO رخ داده اند. در 7 درصد موارد مسمومیت مهلک با مونوکسید کربن، سطح Co Hb  کمتر از 40 درصد میباشد.

 پیشنهاد مطالعه: انچه که درباره واکنش شیمیایی گاز مونوکسید کربن ( گاز CO ) باید بدانیم !؟

پیشگیری از مسمومیت با گاز Co

1.       استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است و بخاری های بدون دودکش به هیچ عنوان از تولید گاز Co جلوگیری نمیکند.

2.       کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به شمار میرود.

3.       دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش سلامت دودکش است. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است. در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن پنجره یا قسمتی از در، تهویه در محیط ایجاد نماید.

4.       همچنین داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بام ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنال آن Co اهمیت بالایی دارد.

5.       رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشد و چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد و نارنجی باشد حتما نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که باید سریعا تعمیر و سوخت رسانی شود. اگر رنگ شعله بخاری آبی نباشد ممکن است هوای کافی به بخاری نرسیده و تولید گاز مونوکسید کربن کند.

6.       در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه نباید تمامی روزنه های جریان هوا در منزل و بویژه اتاق خواب مسدود شود.

7.       از نصب آبگرمکن در حمام، روشن کردن شعله های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه جدا خودداری کرد.

8.       شومینه مشترک برای چند واحد در صورت کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لوله کشی آن باعث برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل آپارتمان در شومینه خاموش طبقات بالاتر میگردد.

9.       انتهای کلیه دودکش ها باید حداقل یک متر از سطح بام و حداقل یک متر از دیوار جانبی بام فاصله داشته و دارای کلاهک مخصوص (به شکل H) باشد.

10.   دودکش و اتصالات آن باید از جنس مقاوم و بدون هیچگونه منفذ یا نشتی در سرتاسر آن باشد و بکارگیری لوله های آکاردئونی آلمینیومی مجاز نیست.

11.   شیب لوله های افقی در داخل واحدها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.

12.   قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر از قطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد.

13.   اگر فضای خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم میکنید درز بندی و بستن منافذ به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلامانع است.

14.   در صورتیکه از بخاریهای گاز سوز به منظور گرمایش محیط استفاده میکنید حتما مختصری تهویه از طریق درب یا پنجره در فضا ایجاد نمائید و از درزبندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.

15.   از قرار دادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خودداری کنید.

16.   از به کار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودکش و یا دارای نقص در دودکش جدا خوداری کنید.

17.    آب گرمکن های دیواری گازی اگر به مدت طولانی روشن باشند خطرناک میشوند.

18.   به کارگیری آب گرمکنهای دیواری در فضاهای بسته یا مکانهای فاقد جریان هوا مجاز نیست.

19.    هر وسیله گاز سوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد.

20.   سرتاسر مسیر دودکشها را به منظور اطمینان از هدایت مناسب محصولات احتراق به فضای بیرون کنترل و اطمینان حاصل کنید.

21.   هیچگاه کباب پز یا منقل را درون خانه ، گاراژ یا محوطه بسته استفاده نکنید.

22.   هیچگاه از چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که فاقد دودکش است ، درون، خانه ، به خصو خصوص هنگام هنگام خواب استفاده نکنید.

23.   درون خانه ، به خصوص در محل محل خوابتان دستگاه هشدار مونوکسید کربن کنید.

24.   تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیر مجرب و بی تجربه و یا نصب آنها توسط افراد خانواده باعث ایجاد خطر میشود.

25.   از قرار دادن لوله خروجی کلیه وسایل گاز سوز به داخل ظرف آب جدا خودداری کنید.

26.   دودکش تاسیسات میبایست به صورت دوره ای تمیز گردد.

27.   در فصل سرما توصیه میشود دریچه کولر بسته شود، زیرا کانال کولر به علت داشتن ارتفاع و قطر بیشتر نسبت به دودکش ساختمان ، عمل دودکشی قوی تری انجام داده و میتواند به عنوان دودکش عمل کرده و جریان خروج دود از دودکش به صورت معکوس انجام میشود. این عمل خصوصا در مواقعی که منافذ ورود هوا به داخل فضای بنا مسدود بوده باشد بهتر و راحت تر صورت میگیرد و میتواند در حالت جریان معکوس یعنی عمل ورود هوا از دودکش و خروج حرارت و محصولات احتراق از کانال کولر صورت گیرد

28.   برای اتصال اجاق گاز و سایر دستگاههایی که استفاده از شیلنگ برای آنها مجاز شناخته شده به سیستم لوله کشی باید از شلنگهای لاستیکی تقویت شده که مخصوص گاز ساخته شده است دارای استاندارد استفاده شود طول شلنگ گاز نباید حداکثر از ۱۲۰ سانتی متر بیشتر باشد استفاده از شلنگهای طویل برای رساندن گاز به نقاط مختلف منزل بسیار خطرناک است باید از این کار اجتباب نمود. برای محکم کردن شلنگهای گاز بایستی از بستهای فلزی مناسب استفاده نمود.

29.   از شکل دادن به لوله بخاری جدا خودداری فرمایید.

معرفی سنسور نشت گاز مونوکسید کربن برند سیف هوم

جهت جلوگیری از حوادث مربوط به نشت گاز مونوکسید کربن خرید یک سنسور با کیفیت الزامی است. هشدار دهنده نشت گاز منوکسید کربن Safe Home مدل KD-218A ، یک دستگاه کارآمد جهت شناسایی و هشدار به موقع در هنگام وجود گاز سمی منوکسید کربن در هوای محیط می باشد. این دستگاه مجهز به حسگر گاز CO از نوع الکترو شیمیایی بوده که بیشترین دقت را در شناسایی گاز مونوکسید کربن دارد.

این دستگاه براساس گواهی نامه های زیر مورد تایید می باشد:

گواهی نامه ها:

• مورد تایید سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی
• مورد تایید سازمان ملی استاندارد
• دارای گواهینامه Kitemark از مؤسسه BSI انگلستان (از معتبرترین گواهینامه های بین المللی در خصوص تجهیزات ایمنی

شرکت مهام مارکت عرضه کننده سنسورنشت گاز مونوکسید کربن میباشد. جهت دریافت اطلاعات بیشتر از محصول کلیک کنید.