شرح تفصیلی و درسنامه نشریه ۱۲۸ “مشخصات فنی و عمومی تاسیسات مکانیکی ساختمان “

دفتر نظام فنی اجرایی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور اقدام به تهیه آیین نامه اجراییتاسیسات مکانیکی ساختمان، تحت عنوان نشریه ۱۲۸ نموده است. رعایت کامل کلیه مفاد این نشریه که در شش جلد با نام « مشخصات فنی و عمومی تاسیسات مکانیکی ساختمان » انتشار یافته است برای دستگاه های اجرایی، مهندسان مشاور، پیمانکاران و عوامل دیگر در طرح های عمرانی لازم الاجرا می‌باشد. این منبع غنی شامل نکات اجرایی و طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان بوده که به موارد ذیل پرداخته است:

نشریه ۱۲۸-۱: تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع: شامل  کلیات تاسیسات گرمایی، تعویض هوا، تهویه مطبوع و همچنین لوله کشی تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع  می‌باشد.

نشریه ۱۲۸-۲: تاسیسات بهداشتی: کلیات تاسیسات بهداشتی، لوله کشی آب سرد و آب گرم مصرفی تاسیسات بهداشتی، لوله کشی فاضلاب و هواکش تاسیسات بهداشتی و لوله کشی آب باران تاسیسات بهداشتی را پوشش می‌دهد .

نشریه ۱۲۸-۳: کانال‌کشی: کانال کشی تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نشریه ۱۲۸-۴:  عایق‌کاری: به عایق کاری تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع می‌پردازد.

نشریه ۱۲۸-۵:  لوله های ترموپلاستیک: به صورت خاص به لوله‌های ترموپلاست پرداخته است.

نشریه ۱۲۸-۶: نقشه‌های جزییات: تمامی جزئیات اجرایی و علائم نقشه کشی مربوط به تاسیسات را شامل می‌شود.

از سال ۹۵ و در پی تغییرات گسترده ایجاد شده در آزمون نظام مهندسی تاسیسات مکانیکی، نشریه ۱۲۸ به عنوان یکی از منابع مهم و تخصصی به هر دو صلاحیت نظارت و طراحی آزمون مربوطه اضافه شده است. با بررسی سوالات ادوار مختلف این آزمون‌ها به سوالات متعدد مطرح شده از این منبع بر می‌خوریم که بر اهمیت بسیار زیاد آن دلالت دارد.

همان‌گونه که ذکر گردید نشریه ۱۲۸ یک منبع بسیار ارزشمند و کاربردی در بخش‌های مختلف می‌باشد که در شش جلد تهیه و تنظیم گردیده و روی هم رفته بیش از ۲۰۰۰ صفحه را تشکیل می‌دهد. از طرف دیگر بسیاری از مطالب این نشریات کاربردی و اجرایی بوده و مدنظر طراحان برای آزمون نظام مهندسی نمی‌باشد. تفکیک مطالب این نشریات (از دیدگاه آزمونی) برای داوطلبان بسیار سخت و پیچیده بوده و از طرفی با توجه زمان آماده‌سازی کوتاه برای آزمون و فرصت کم داوطلبان جهت مطالعه، خواندن تمامی مطالب نشریه مذکور جهت شرکت در آزمون نظام مهندسی امر عاقلانه‌ای نمی‌باشد. همچنین متن گنگ و پراکنده این نشریات باعث پیچیده‌تر شدن موضوع می‌شود.

همه این موارد انگیزه تهیه و تالیف کتاب مشخصات فنی و عمومی تاسیسات مکانیکی ساختمان را فراهم نموده و نتیجه تلاش‌های شبانه‌روزی انتشارات حرفه کتاب پیش‌روی شماست. مولف کتاب با بهره‌گیری از دانش و تخصص خود در ابتدا تمامی مطالب مورد نیاز داوطلبان برای آزمون را گردآوری نموده و با بیان روان و ساده و نیز استفاده از اشکال مختلف به شرح مطالب گنگ و نامفهوم پرداخته است، به نحوی که این کتاب تمامی مطالب مورد نیاز آزمون از هر شش جلد نشریه ۱۲۸ را پوشش می‌دهد. در کتاب مشخصات فنی و عمومی تاسیسات مکانیکی ساختمان مطالب لازم از نشریات جلد اول تا پنجم بطور جداگانه آورده شده و برای فهم و یادگیری بهتر، نقشه‌های نشریه جلد ششم در بخش‌های مرتبط با موضوع در متن قرار گرفته‌اند. همچنین نکته‌های مهم آزمونی نیز از سایر قسمت‌ها متمایز و مشخص شده است. ویژگی دیگر این کتاب تشریح کامل سوالات ادوار گذشته آزمون‌های نظام مهندسی مطرح شده از نشریه ۱۲۸ به صورت طبقه‌بندی شده می‌باشد، به طوری که برای درک کامل داوطلبین گرامی، پس از شرح مطالب هر قسمت،‌ سوالات مطرح شده در آزمون نظام مهندسی و متناظر با این مطالب جمع‌آوری و پاسخ داده شده است.

همچنین در پیوست این کتاب بخشی از مهم‌ترین  نقشه‌های جزییات اجرایی تاسیسات مکانیکی و مورد نیاز آزمون به تفکیک ارایه گردیده است.

ویژگی دیگر کتاب مشخصات فنی و عمومی تاسیسات مکانیکی ساختمان  تشریح سوالات تالیفی متعدد به صورت طبقه‌بندی شده به تفکیک هر جلد از نشریه و با احتمال طرح به عنوان سوال آزمونی در دوره‌‌های بعد می‌باشد که با بررسی این سوالات می‌توان آشنایی نسبی از نحوه طرح سوال و سلیقه طراحان آزمون بدست آورد.

همچنین به جهت یافتن سریع مطالب کتاب و صرفه‌جویی در زمان پاسخدهی به سوالات آزمون، کلید واژه مختص این کتاب تهیه و تنظیم شده است.

فهرست مطالب کتاب مشخصات فنی و عمومی تاسیسات مکانیکی ساختمان

نشریه ۱۲۸-۱ : تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع

۱-۱ تعاریف
۱-۲ طبقه‌بندی سیستمها
۱-۲-۱ تاسیسات گرمایی با آب گرم‌کننده
۱-۲-۲ تاسیسات گرمایی با بخار
۱-۲-۳ تاسیسات سرمایی با آب سردکننده
۱-۲-۴ تاسیسات مشترک برای آب گرم‌کننده و آب سردکننده
۱-۳ نکات عمومی، انتخاب و کاربرد اجزای لوله کشی
۱-۳-۱ تعاریف
۱-۳-۱-۳ اتصال لحیمی سخت (brazing)
۱-۳-۲ شرایط طراحی (design conditions)
۱-۳-۳ معیارهای طراحی (design criteria)
۱-۳-۴ طراحی فشار اجزای لوله‌کشی
۱-۳-۵ محدودیت‌های انتخاب اجزای لوله‌کشی
۱-۴ انواع لوله
۱-۴-۱ مواد سازنده
۱-۴-۲ سایز های لوله
۱-۵ لوله‌های فولادی
۱-۵-۱ لوله‌های فولادی در استانداردهای DIN و DIN EN
۱-۵-۲ لوله‌های فولادی در استانداردهای BS و BS EN
۱-۵-۳ لوله‌های فولادی در استاندارد‌های ANSI
۱-۵-۴ لوله‌های فولادی در استانداردهای ISO
۱-۶ لوله‌های مسی
۱-۶-۱ لوله‌های مسی در استانداردهای EN
۱-۶-۲ لوله‌های مسی در استانداردهای ANSI
۱-۶-۳ لوله‌های مسی در استانداردهای ISO
۱-۷ فلنج
۱-۷-۱ مشخصات فلنجها
۱-۷-۲ انواع فلنج
۱-۸ فلنج‌های فولادی
۱-۸-۱ جنس
۱-۸-۲ فلنج‌های فولادی در استانداردهایBS , DIN وEN
۱-۹ شیر
۱-۹-۱ انواع شیرها از نظر نوع اتصال
۱-۹-۲ انواع شیرها از نظر جنس
۱-۹-۳ انواع اصلی (basic types)
۱-۹-۴ انواع شیرها از نظر کارکرد (function)
۱-۹-۵ انتخاب و کاربرد شیرها در تاسیسات گرمایی و سرمایی
۱-۱۰ بست، تکیه‌گاه و آویز لوله
۱-۱۰-۱ ساخت اجزای بست و تکیه‌گاه
۱-۱۰-۲ محل تکیه‌گاه یا آویز

۱-۱۰-۳ آویزها
۱-۱۰-۴ کورپی‌ها (U-bolts and overstraps)
۱-۱۰-۵ تکیه‌گاه‌های لغزنده (slider type supports)
۱-۱۰-۶ تکیه‌گاه ثابت(anchor)
۱-۱۰-۷ انتخاب بست آویز و تکیه‌گاه
۱-۱۱ اجرای کار لوله کشی
۱-۱۱-۱ نکات عمومی
۱-۱۱-۲ اتصال
۱-۱۱-۳ اتصال بازشو
۱-۱۱-۴ شیب بندی، هواگیری و تخلیه هوا
۱-۱۱-۵ غلاف لوله، پولک دور لوله
۱-۱۱-۶ انبساط و انقباض
۱-۱۱-۷ بست، تکیه‌گاه و آویز لوله‌ها (pipe suppor)
۱-۱۱-۸ کلکتور
۱-۱۱-۹ شیرگذاری
۱-۱۱-۱۰ لرزه‌گیر لوله‌ای (pipe flexible connection)
۱-۱۱-۱۱ دریچه های دسترسی
۱-۱۱-۱۲ فاصله لوله‌ها از هم و از اجزای ساختمان
۱-۱۱-۱۳عبور لوله از روی دستگاه‌های برقی
۱-۱۱-۱۴رنگکاری
۱-۱۱-۱۵مشخص کردن، برچسب زدن
۱-۱۲ آزمایش نشت
۱-۱۲-۱ کلیات
۱-۱۲-۲ فشار آزمایش و مدت آن
۱-۱۲-۳ در جریان آزمایش و پس از آن
۱-۱۲-۴ آزمایش نشت با هوای فشرده

نشریه ۱۲۸-۲: تاسیسات بهداشتی

۲-۱کلیات
۲-۱-۱تعاریف
۲-۱-۲ رعایت استاندارد
۲-۱-۳ شرایط سیستم
۲-۱-۴ انتخاب مصالح
۲-۲ لوله‌های فولادی
۲-۲-۱ انتخاب و کاربرد لوله‌های فولادی در لوله‌کشی آب سرد و گرم مصرفی
۲-۳ فیتینگ‌های لوله فولادی
۲-۳-۱ فیتینگ‌های دنده‌ای از چدن چکش‌خوار
۲-۳-۲ فیتینگ‌های فولادی دنده‌ای
۲-۴ لوله‌های مسی
۲-۴-۱ انتخاب و کاربرد لوله‌های مسی در لوله‌کشی آب سرد و آب گرم مصرفی
۲-۵ فتینگ‌های لوله‌های مسی
۲-۶ فلنج‌ها
۲-۶-۱ انتخاب و کاربرد فلنج در لوله‌کشی آب سرد و آب گرم مصرفی
۲-۷ شیرها
۲-۷-۱ ضربه قوچ
۲-۷-۲ دمای کار |
۲-۷-۳ فشار کار
۲-۷-۴ انتخاب و کاربرد شیر
۲-۸ اجرای لوله کشی آب مصرفی
۲-۸-۱ اتصال لوله‌ها (joints)
۲-۸-۱-۱ اتصال دندهای در لوله‌کشی فولادی
۲-۸-۲ اتصالات بازشو
۲-۸-۳ شیببندی، هواگیری و تخلیه لولهها
۲-۸-۴ غلاف لوله
۲-۸-۴-۳ نصب غلاف
۲-۸-۵ انبساط و انقباض لوله‌ها
۲-۸-۶ بست، تکیه‌گاه و آویز لوله‌ها (pipe supports)
۲-۸-۷ کلکتورها
۲-۸-۸ شیرگذاری
۲-۸-۹ دریچههای دسترسی
۲-۸-۱۰ فاصله لوله‌ها از هم و از اجزای ساختمان
۲-۸-۱۱ عبور لوله از روی دستگاههای برقی
۲-۸-۱۲ حفاظت از آب آشامیدنی
مکش سیفونی
۲-۹ آزمایش نشت
۲-۹-۱ فشار و مدت آزمایش
۲-۱۰ لوله کشی فاضلاب و هواکش
۲-۱۰-۱ تعاریف
stack vent 102
۲-۱۰-۲ شرایط کار سیستم
۲-۱۰-۳ انتخاب مصالح
۲-۱۱ انتخاب و کاربرد لوله و فیتینگ چدنی سرکاسه‌دار
۲-۱۱-۱ کاربرد
۲-۱۱-۲ اتصال
۲-۱۲ انتخاب و کاربرد لوله و فیتینگ چدنی بدون سرکاسه
۲-۱۲-۱ کاربرد
۲-۱۲-۲ اتصال
۲-۱۳ لوله و فتینگ پلیوینیلکلراید
۲-۱۳-۱ اتصال (JOINT)
۲-۱۳-۲ کاربرد
۲-۱۴ کاربرد لوله و فیتینگ پلی‌اتیلن
۲-۱۵ لوله و فیتینگ فولادی
۲-۱۵-۱ کاربرد لوله و فیتینگ فولادی
۲-۱۵-۲ شرایط کار
۲-۱۶ اجرای کار فاضلاب و هواکش
۲-۱۶-۱ کلیات
۲-۱۶-۲ اتصال (joint )
۲-۱۶-۳ شیب بندی
۲-۱۶-۴ اتصال غیرمستقیم
۲-۱۶-۵ هواکش تر
۲-۱۶-۶ هواکش مداری
۲-۱۶-۷ انتهای هواکش فاضلاب
۲-۱۶-۸ غلاف لوله
۲-۱۶-۹ بست، تکیه‌گاه و آویز
۲-۱۶-۱۰ لوازم ویژه لوله‌کشی
۲-۱۷ آزمایش نشت
۲-۱۷-۱ آزمایش مقدماتی
۲-۱۷-۲ آزمایش نهایی
۲-۱۸ لوله‌کشی آب باران
۲-۱۸-۱ کاربرد مصالح
۲-۱۸-۲ نکات اجرایی
۲-۱۸-۳ کفشوی آب باران

نشریه ۱۲۸-۳: کانال‌کشی

۳-۱ کلیات
۳-۱-۱ تعاریف
۳-۱-۲ طبقه‌بندی فشار
۳-۲ انتخاب مصالح
۳-۲-۱ ورق فولادی گالوانیزه
۳-۲-۲ ورق آلومینیومی
۳-۲-۳ ورق فولادی زنگ ناپذیر
۳-۲-۴ انتخاب ورق برای ساخت کانال
۳-۳ کانال‌کشی
۳-۳-۱ ساخت کانال
۳-۳-۲ زانوها و خمها
۳-۳-۳ دریچه دسترسی
۳-۳-۴ تبدیل
۳-۳-۵ دمپرهای تنظیم (VOLUME DAMPER)
۳-۳-۶ دمپر آتش و دود
۳-۳-۷ پلنیوم
۳-۳-۸ قطعه قابل انعطاف
۳-۳-۹ غلاف
۳-۳-۱۰ سینی قطره گیر
۳-۳-۱۱ نصب عایق داخل کانال (LINER)
۳-۴ کانال کشی – ساخت کانال گرد
۳-۴-۱ فیتینگ
۳-۴-۲ کانال‌های قابل انعطاف
۳-۵ کانال‌کشی در خارج ساختمان
۳-۵-۱ ساخت و نصب کانال
۳-۵-۲ عبور کانال از بام ساختمان
۳-۵-۳ دهانههای ورود یا تخلیه هوا
۳-۶ کانال‌کشی- آویز و بست
۳-۶-۱ آویز برای یک کانال افقی چهارگوش
۳-۶-۲ آویز برای کانال گرد افقی
۳-۷ کانال کشی- دریچههای هوا
۳-۷-۱ انواع
۳-۷-۲ انتخاب نوع دریچه
۳-۷-۳ دریچه بازدید
۳-۸ دودکش
۳-۸-۱تعاریف
۳-۸-۲ نکات عمومی
۳-۸-۳ انواع
۳-۸-۴ دودکش قائم فلزی
۳-۸-۵ دودکش قائم ساختمانی
۳-۸-۶ لوله رابط دودکش (CHIMNEY CONNECTOR)

نشریه ۱۲۸-۴: کانال‌کشی

۴-۱ مصالح عایقکاری
۴-۱-۱مواد اصلی عایق
۴-۱-۲ شکل ظاهری (فیزیکی)
۴-۱-۳ مشخصات مهم مواد عایق
۴-۲ نگهداری عایق‌ها
۴-۲-۱ چسب‌ها
۴-۲-۲ نگهدارهای مکانیکی
۴-۳ مواد روکش عایق
۴-۳-۱ روکش برای شرایط گرم و مرطوب
۴-۳-۲ روکش‌هایی برای تاسیسات سرمایی
۴-۳-۳ روکش‌هایی برای بهبود ویژگی‌های حفاظت در برابر آتش
۴-۴ آماده سازی سطح و سایر متعلقات برای نصب عایق
۴-۴-۱ آماده سازی سطح
۴-۴-۲ ضمایم (Attachments)
۴-۴-۳ تکیه‌گاه‌ها و نگهدارنده‌ها (Insulation support)
۴-۴-۴ بست‌های عایق (نگهدارهای مکانیکی)
۴-۴-۵ تقویت عایق
۴-۵ عایق کاری لوله
۴-۵-۱ مصالح عایق لوله در استانداردهای ANSI
۴-۵-۲ ضخامت عایق لوله در استانداردهای ASHRAE / ANSI

۴-۵-۳ تعیین ضخامت عایق لوله
۴-۵-۴ نصب عایق لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی
۴-۵-۵ عایق‌کاری فلنج‌ها، شیرها و سایر فیتینگ‌های لوله‌کشی گرم
۴-۶ عایق کاری کانال هوا
۴-۶-۱ ضخامت عایق کانال
۴-۶-۲ ضخامت عایق کانال در استانداردهای ANSI/ASHRAE
۴-۶-۳ تعیین ضخامت عایق کانال
۴-۷ عایق‌کاری دودکش
۴-۷-۱ کلیات
۴-۷-۲ ضخامت عایق دودکش
۴-۷-۳ نصب عایق دودکش (Flue)
۴-۸ اجرای روکش عایق
۴-۸-۱ روکش‌های عایق در داخل ساختمان
۴-۸-۲ روکش‌های عایق در خارج ساختمان (مقاوم در برابر اثر هوای محیط)

نشریه ۱۲۸-۵: لوله‌های ترموپلاستیک

۵-۱ مقدمه
۵-۲ لوله‌های پلی‏اتیلنی (PE)
۵-۳ لوله‌های پلی‏پروپیلنی (PP)
۵-۴ تفاوت پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن
۵-۵ تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع
۵-۵-۱ لوله و فیتینگ ترموپلاستیک (THERMOPLASTICS)
۵-۶ لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی
۵-۶-۱ لوله‌های ترموپلاستیک
۵-۶-۲ لوله‌های تک‌لایه پلی‌اتیلن مشبک (Crosslinked Polyethylene – pex )
۵-۶-۳ لوله‌های تک‌لایه پلی‌پروپیلن(pp – Polypropylene)
۵-۶-۴ کاربرد لوله‌های تک‌لایه ترموپلاستیک در لوله‌کشی آب مصرفی ساختمان
۵-۶-۵ لوله‌های چند لایه ترموپلاستیک در استانداردهایASTM/ANSI
۵-۶-۶ شرایط کار لوله‌های چند لایه ترموپلاستیک در استانداردهای ANSI/ASTM
۵-۷ لوله کشی فاضلاب و هواکش
۵-۷-۱ لوله و فیتینگ پلی‌وینیل‌کلراید
۵-۷-۲ کاربرد لوله و فتینگ پلی‌وینیل‌کلراید
۵-۷-۳ لوله و فیتینگ پلی‌اتیلن
۵-۷-۴ کاربرد لوله و فیتینگ پلی‌اتیلن
پیوست اول نقشه‌های جزییات
تست‌های تألیفی
کلیدواژه